Şirket Batıran Hile Yöntemleri
Hile denetimi konusunda Türkiye’de faaliyet yürüten ilk şirket konumundaki FRC Uluslararası Hile Denetimi ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Baki Toraman, şirketlerin çok incelikli yürütülen hile yöntemleri konusunda uyardı.
*Örnek olarak şöyle diyebiliriz, bir firmanın en çok alış yaptığı firmanın adı SHOW olsun. En çok alış yaptığımız firma olan SHOW, tepe yönetimi tarafından bilindiğinden ödemesi düzenli olarak yapılır. Bunu bilen işletme çalışanı SHOW firmasının faturasını tamamı ile yazı karakteri dahil olmak üzere SHOV diye hayali bir firma yaratır.
En çok alım yaptığımız firma olan SHOW’un tüm özelliklerini taşıyan hayali firmamız SHOV’a gerçek olmayan alışlar yapmış gibi gösterip hayali firmanın ödemesini nakit olarak kendilerine alırlar.
*Yarattıkları bu sanal dünyada iz bırakmamak için, hilekâr kayıt öncesinde ve sonrasında da hileye devam eder. Duvar gibi sağlam da olsa firmanız artık çalışan tarafından nemlendirilmiştir.
*Çalışan hilelerinde en çok tercih edilen yöntemlerden biri ise nakit hilesidir. İç denetim kontrol sistemi olmayan veya sistemi olup da işleyişini takip etmeyen tepe yönetimi stok hilesi ile karşı karşıya kalması kaçınılmaz bir gerçektir.
*Yatırım hileleri; bireyler tarafında yapılan hiledir. Yatırım hilelerinde amaç yatırımcının hileli yatırımlara, para yatırmalarını sağlamaktır. Yatırım hileleri en çok şirket Hisse senetlerinin manüpile edilerek yatırımcıların büyük kayıp yaşadığı hile, borsa hilesidir.
*Satıcı hileleri; İşletmeye mal veya hizmet satan satıcılar tarafından yapılan hilelerdir. Satıcının tek başına ya da işletme çalışanın işbirliği ile gerçekleştirir. Satıcı ürününü, ederinden daha yüksek bir bedel ile firmaya satışını gerçekleştirmesi veya bedeli ödenen ürünün teslimini de yapmayarak eylemlerini gerçekleştirmektedir.
33 Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavir’in bir araya gelerek FRC’yi kurduğunu hatırlatan Toraman, hilekârın kendisine yarar sağlama amacında olduğundan art niyet içersinde olup bu süreci gizlice sürdüklerine işaret etti.
Hile işlemlerinin doğrudan işletme varlıklarını zimmet yoluyla ele geçirme eylemi olduğuna işaret eden Toraman bu durumun yıkıcı olduğunu ifade ederek şirketi tasfiyeye götürebildiğini söyledi.
Baki Toraman en sık karşılaşılan hile yöntemlerini şöyle sıraladı:
*Kimi zaman hayali alıcılar yaratıldığı gibi hayali giderler de yaratılarak işletmenin değerleri zimmete geçirilir.
*Üçüncü taraflar ile işbirliği yaparak dolaylı yoldan da hile yapmaktadır.
*Firma çalışanı üçüncü kişilere düşük bedelle ile mal alımı ve satışı yaparak fayda sağladığından kendisine verilen ödülün adı ise rüşvet hilesidir.
*Hayal işletme yaratmak için en çok izlenen yollardan birisi, firmanın sürekli alış yaptığı firmanın ismine benzer bir isim kullanırlar.
KAPISINA KİLİT VURMAK ZORUNDA KALDI
Baki Toraman, çalışma yürüttükleri iki firma üzerinden uygulanan hile yöntemleri sonucu söz konusu firmaların faaliyet dışında kaldıklarını söyledi. Toraman adlarını vermediği bu firmalardan birinin enerji sektöründe olduğunu şirketin geçtiğimiz yıl 25 milyon TL kayıp yaşadığını söyledi.
Bir diğer firmanın Türkiye’nin en eski sanayi kuruluşlarından biri olan firmanın 45 milyon TL’lik mali kayba uğratıldığını, bu firmanın mali kayıp yaşadığından dolayı kapısına kilit vurmak zorunda kaldığını söyledi.
